Yarsanmedia Yarsan Democratic Organization Official Website
یارسان مدیا
17 دسامبر 2020
ن. فرشته نظری
اول آخر یار
گر چه با بی‌مهری جمله اول اخر یار مزار تو را شکسته‌اند، اما ما مردم یارسان با مهر به تو می‌گوییم اول آخر تو یار باشد.
تکیه کلام معروفش این بود «کورد نیستم اما از هر کوردی کورد ترم»
در ۲۱ مهر ۱۳۹۷ در آیین نکوداشت خود در که در سالن همایش‌های موزه ملی ایران برگزار شد،
درباره خودش این طور صحبت کرد: «نخست بروشوری برای کرمانشاهان در مؤسسه سحاب در سال ۱۳۴۴ چاپ کردم. از خط رأس اسدآباد تا عراق و از انتهای ایلام تا ماکو رفتم. سنگ‌نوردی کردم، معادن خواندم و مردم‌شناسی کردها را یاد گرفتم، اما هیچ کردی از من کُردتر نیست.
اسم کتاب من کرمانشاهان است. پژوهش‌های من فقط محدود به کرمانشاه نیست. من می‌توانستم انگلستان بمانم، آمدم به ایران، وارد دانشگاه تهران شدم. اگر دانشجویی سئوال می‌کرد، من جواب می‌دادم، اگر درست جواب نمی‌دادم، خیانت می‌کردم.»
پروفسور «مسعود گلزاری» متولد ۱۳۱۳ تهران، باستان شناس، پژوهشگر، مترجم، ایران شناس، کورد پژوه بزرگ و انسانی آزاد‌منش، فرهنگ ساز و پر تلاش در مسیر پرورش علم باستان شناسی، این پژوهشگر برجسته علاوه بر تالیف کتاب کرمانشاهان –کردستان ، کتاب «بیستون و داریوش» را هم که گذری دارد بر پیروزی‌های داریوش یکم هخامنشی، را از خود به یادگار گذاشته است.
کتاب‌های «جغرافیای شهری و روستانشینی، گزیده تاریخ ادبیات ایران و کلیات علم اقتصاد» از دیگر آثار تالیفی این باستان‌شناس برجسته کشورمان است.
نکته جالب توجه آن است که، گلزاری برای بیان تاریخ و فرهنگ این مرز و بوم به کتاب‌های تالیفی اکتفا نکرده و کتاب‌های «ایران باستان از آغاز تا پایان هخامنشیان، ایران باستان: از اشکانیان تا فروپاشی ساسانیان، گنجینه هنر اسلامی و س‍ف‍رن‍ام‍ه م‍ل‍گ‍ون‍ف به س‍واح‍ل ج‍ن‍وب‍ی دری‍ای خ‍زر» را از نویسندگان مطرح جهان ترجمه و در اختیار علاقه‌مندان قرار داده است.
وی در سال ۱۳۵۰ عضو هیات علمى گروه باستان‌شناسى و هنر دانشگاه تهران شد و در رشته باستان‌شناسى گرایش تاریخ پیش از اسلام، دکترا و فوق دکترای خود را گرفت. گلزاری از سال ۱۳۵۶ به بعد در انگلستان به پژوهش در حوزه باستان‌شناسى مشغول شد. کتاب «کرمانشاهان- کردستان» او، یکی از اولین آثار جامع علمی با موضوع معرفی آثار باستانی و فرهنگی تاریخی کرمانشاه و کردستان است.
گلزاری کرمانشاه را از مهم‌ترین مناطق در گذشته تا به امروز می‌دانست و معتقد بود؛ هیچ استانی به لحاظ تاریخی به پای کرمانشاه نمی‌رسد چرا که اولین روستاهای جهان در اینجا شکل گرفته‌اند. او در افتتاحیه «هفته فرهنگی کرماشان» در خصوص کردها و کرمانشاه گفت: «از سال ۱۳۲۸ با کردها آشنا شده و از همان زمان شیفته کردها و غرب ایران شدم، مطالعه و تحقیقاتم در خصوص فرهنگ کرد و تاریخ غرب ایران شروع شد و اولین کتابم را در این زمینه با همکاری محمدحسین جلیلی از بزرگان کرماشان نوشتم. امیدوارم روزی برسد که ما واژه «کرماشان» را تلفظ کنیم، نه واژه «کرمانشاه» که ساخته و پرداخته بهرام چهارم است. کرماشان از ۱۲۵ هزار سال پیش تا اواخر دوره پهلوی، غرق در آثار تاریخی و باستانی است. دومین دهکده تاریخی جهان نیز «چیا خزینه قیسوند» در گنج‌دره هرسین و پس از آن «تپه سراب حصارسفید» کرماشان است. این آثار در کرماشان و این قدمت به پیش از دوران تاریخی برمی‌گردد و در دوران تاریخی نیز که به دو دوره تاریخ پیش از اسلام و پس از اسلام تقسیم می‌شود، کرماشان سهم بسیاری از آثار را به خود اختصاص داده است. در دوره مادها دو ماد کوچک و بزرگ وجود داشت که ماد بزرگ قسمت اعظم ایران را در برداشته و ماد کوچک آذربایجان و مناطق دیگر را شامل می‌شده است. در دوران مادها کرماشان هسته اصلی مقر ماد بزرگ بوده و تمام قدرت این حکومت در کرماشان متمرکز بوده است. سنگ‌نگاره داریوش که ۵۲۲ سال پیش از میلاد نگارش شده پرافتخارترین سند ملی ماست، چرا که خط برای نگارش آن در دوره هخامنشی اختراع شده است. در دوران پس از اسلام نیز دو سلسله کورد «حسنویه» و «بنو عناذ» را داریم که در هیچ کتب درسی اسمی از آن‌ها آورده نشده که این دو، هر کدام حدود ۱۳۰ سال حکومت کردند و تعداد زیادی مسجد در استان کرماشان در این دوره ساخته شد. کرماشان از دوران هخامنشیان تا به امروز از هر دوره تاریخی آثاری دارد و در زمینه آثار تاریخی، هیچ استانی در ایران نیست که پابه‌پای کرماشان قدم بردارد؛ زیرا آثار تاریخی تمام استان‌ها مشخص است و به طور معمول بیشتر استان‌ها تنها از برخی دوره‌های تاریخی اثر دارند و این کرماشان است که از همه دوره‌های تاریخی آثاری در دل خود دارد».
به راستی گلزاری نه تنها حقی بزرگ بر گردن تاریخ کرمانشان و کورد دارد، بلکه پژوهش‌های او برای زنده کردن تاریخ ایران و سال ها تدریس و تحقیق در سیستم استبدادی ایران واقعا قابل ستایش است.
گلزاری پنجم مرداد ماه امسال، در سن ۸۶ سالگی به علت بیماری ریوی در بیمارستان شریعتی تهران درگذشت.
معرفی دکتر بهانه‌ای بود برای اعتراض به رفتار داعش گونه‌ی مخالفان یارسانیان، که امروز شاهد آن هستیم در سرزمین فرهنگ‌ها بی‌فرهنگ‌ترین رفتارها را از انسان‌هایی می‌بینیم که با جمله “اول آخر یار” آنچنان بیگانه‌اند، که به مزار پیکر مردگان رحم نمی‌کنند. ما مرده پرستی نمی‌کنیم، و می‌دانیم گرچه سنگ‌قبر به خودی خود موضوعاتی ندارد ولی برای حفظ احترام و شان فرد مدفون شده در خاک است؛ و مخدوش کردن آن به هر نحو و به هر معنایی بی‌احترامی و شکستن حرمت شخص مدفون شده و نوعی توهین تلقی می‌شود و برای جامعه، بازماندگان اموات و علاقه‌مندان آن فرد ناخوشایند و غم‌انگیز است.
فارغ از احترامی كه همه مردگان در نزد زندگان در فرهنگ خاورمیانه از قدیم تا به امروز داشته‌اند، انجام چنین حرکات داعش‌گونه و ضد‌فرهنگی فقط از عهده کسانی بر می‌آید که از مرده انسان‌های توانمند نیز می‌ترسند، از پیکر استادی که حقایق تاریخی را کتمان نکرد و تا آخرین لحظه با قلمش، با کلامش، با تربیت دانشجویانش جنگید. دکتر مسعود گلزاری گرچه با بی‌مهری جمله اول آخر یار مزار تو را شکسته‌اند، اما ما مردم یارسان با مهر به تو می‌گویم اول آخر تو یار باشد.
فرشته نظری کمیته کشوری سازمان دمکراتیک یارسان
16-12-2020
تالیفات:
* “گلزاری، مسعود، جغرافیای شهری و روس‍ت‍اشناسی، تهران: کتابدار، ۱۳۸۶.
* گلزاری، مسعود و ناظمی‌راد، حمیدرضا،گزیده تاریخ ادبیات ایران: از کهن‌ترین دوران تا امروز، تهران: کتابدار، ۱۳۸۸.
* گلزاری، مسعود، کلیات علم اقتصاد (ترجمه، تلخیص و نوشته مسعود گلزاری)، تهران: کتابدار، ۱۳۸۶.
* گلزاری، مسعود، کرمانشاهان – کردستان، سلسله ان‍ت‍ش‍ارات ان‍ج‍م‍ن آثار ملی: شماره ۱۴۷، تهران: ان‍ج‍م‍ن آثار ملی، ۱۳۵۷.
* گلزاری، مسعود، بیستون و داریوش: یادبود پیروزی‌های داریوش یکم هخامنشی، تهران: نشر کتابدار، ۱۳۹۶.
ترجمه‌ها:
* اوئ‍و، ژان-ل‍وی‍ی،ایران باستان از آغاز تا پایان هخامنشیان، (ایران، جلد یکم)، ترجمه مسعود گلزاری و مهردخت وزیرپورکشمیری (گلزاری)، تهران: کتابدار، ۱۳۸۹.
* ل‍وک‍ون‍ی‍ن، ولادی‍م‍ی‍ر گ‍ری‍گ‍ور ی‍وی‍چ،ایران باستان: از اشکانیان تا فروپاشی ساسانیان، (ایران، جلد دوم)، ترجمه مسعود گلزاری و مهردخت وزیرپورکشمیری، تهران: کتابدار، ۱۳۹۴.
* ب‍م‍ب‍ارو، ف‍ی‍ل‍ی‍پ،گنجینه هنر اسلامی، ترجمه مسعود گلزاری و مهردخت وزیرپورکشمیری، تهران: کتابدار، ۱۳۸۹.
* م‍ل‍گ‍ون‍ف، گ‍ری‍گ‍وری وال‍ری‍ان‍ووی‍چ،س‍ف‍رن‍ام‍ه م‍ل‍گ‍ون‍ف به س‍واح‍ل ج‍ن‍وب‍ی دری‍ای خ‍زر: ۱۸۵۸ و ۱۸۶۰م، تصحیح، ت‍ک‍م‍ی‍ل و ترجمه مسعود گلزاری، تهران: دادج‍و، ۱۳۶۴.
تصحیح و ویرایش:
* رابینسون، اندرو،داستان نگارش (تاریخ خط)، ترجمه مهردخت وزیرپورکشمیری و زهره میرحسینی، ویرایش مسعود گلزاری، تهران: کتابدار، ۱۳۸۸.
* وزیرپورکشمیری، مهردخت،مرجع‌شناسی عمومی لاتین، ویراسته مسعود گلزاری، تهران: کتابدار، ۱۳۸۶.
* واسمن، آن،گ‍ام‌ه‍ای ن‍و در ارائ‍ه خ‍دم‍ات ک‍ت‍اب‍داران م‍درس‍ه‌ه‍ا: ت‍وص‍ی‍ه‌ه‍ای س‍اده برای م‍ت‍خ‍ص‍ص‍ی‍ان ک‍ت‍اب‍داری و ف‍ن‌آوری آم‍وزش‍ی در م‍درس‍ه، ترجمه مهردخت وزیرپورکشمیری و ش‍ای‍س‍ت‍ه خ‍زائ‍ل‍ی، وی‍راس‍ت‍ار مسعود گلزاری، تهران: دب‍ی‍زش، ۱۳۸۴.
* ف‍راه‍ان‍ی، م‍ح‍م‍دح‍س‍ی‍ن‌ب‍ن م‍ه‍دی،س‍ف‍رن‍ام‍ه م‍ی‍رزا محمدحسین ح‍س‍ی‍ن‍ی ف‍راه‍ان‍ی: ۱۳۰۲ – ۱۳۰۳ ه.ق، ب‍ه‌ک‍وش‍ش مسعود گلزاری، تهران: ف‍ردوس‍ی، ۱۳۶۲.
* نامی ، م‍ی‍رزا اب‍راه‍ی‍م،س‍ف‍رن‍ام‍ه اس‍ت‍رآب‍اد و م‍ازن‍دران و گ‍ی‍لان و…، به ک‍وش‍ش مسعود گلزاری، تهران: بنیاد فرهنگ ایران، ۱۳۵۵.
* ادی‍ب‌ال‍م‍ل‍ک، ع‍ب‍دال‍ع‍ل‍ی‌بن علی،س‍ف‍رن‍ام‍ه ادی‍ب‌ال‍م‍ل‍ک به ع‍ت‍ب‍ات (دل‍ی‍ل ال‍زای‍ری‍ن)، تصحیح مسعود گلزاری، تهران: دادج‍و، ۱۳۶۴.
[wpforms id=”4110″ title=”true”]