یارسانمدیا
٣ ئوت ٢٠٢٢ ز
لە هەشتمین ساڵڕوژ کارەسات کۆمەڵکوشی ئیزدیەکان شنگال لە ڕوژ ٣ ئاگوست ساڵ ٢٠١٤ وە دەس داعش و وە هاوکاری پارت دموکرات کوردستان عەراق و وە دەستور ئەردۆغان دیکتاتور، شەرمەزاری و ڕسوایی کل کەم ئەڕا عامڵەیل و بەشداربییەیل ئی کردەوەی قیزەون تاریخ بەشەریەتە.
کۆمەڵکوشی ئیزدیەکان لە ساڵ ٢٠١٤ لە شنگال لە وەختێکا ئنجام گرد کە ئەو ناوچە لە ژێر کونتروڵ پێشمەرگەیل پارت دموکرات کوردستان عەراق بی. بەڵام وەداخەوە لە وەخت هێرشەکە وە دەستور مەسعود بارزانی پێشمەرگەیل پارتی کە موجەهز وە گشت جورە چەک قورس و سوک بین لەو ناوچە کیشا دویاوە و خەڵک بێ دەفای کورد ئیزدی وە بێ پشت و پەنا ئەڕا وەحشییەیل داعش وڵ کریا.
نەتیجەی خاک و خەڵک فروشی پارت دموکرات کوردستان عەراق ئەوە بی کە وەپای ئامار سازمان نەتەوەیل یەکگردێ دەس کەم ٥ هزار کەس ئیزدی لە لایەن چەتەیل داعش کوشیانە، ٤ هەزار و ٢٠٠ کەس زامار و ١٠ و ٨٠٠ کەس ڕفیانە وە یا وە ئەسیر گریانە کە فرەکەیان ژن و دویەتن و لە بازارەکان موسڵ و ڕەقە مامەڵە وەپێیان کریا و وە زور دین و باوەڕێان وەپێان ئەوەز کردن کە تا ئێسە چارەنویس هەزاران کەسێان نادیارە.
هێرش چەتەیل وەحشی داعش کە هاووەخت بی وەگەرد گەرمای تاقەت پڕویکن مانگ ئاگوست، خەڵک بێ پەنای ئیزدی وە تینگ و ورسگ پەنا بردنە بیاوان و کویەکان چواردەور شنگاڵ. وەخاتر گەرمای ٥٠ دەرەجەی بیاوانەکان شنگال فرە وە مناڵ و کەسەیل پیر و نەخوەش لە تینیایی و ورسیایی لە بیاوان و کویەکان گیانیان لە دەس دان کە یەک نمونەی ئەوە مناڵێک ٦ ساڵان وە ناو “ئەزیز” بی کە گیانێ وە دەس دا و دڵ هەر ئنسان با وجدانێک هاوردە ژان.
لەیرە حەقیقەتێک کە ئەڕا هەر کەس ئاشکارە ئەوەسە کە ئەگەر گەریلایەیل پارت کارگەرەیل کوردستان-پەکەکە و شەڕوانەیل یەکینەکان پارێزین گەل_یەپەگە و یەکینەکان پارێزین ژن_یەپەژە نەچیانە هانای خەڵک شنگال، کارەسات و کۆمەڵکوشیەکان توانست لەوە گەورەتر و کارەساتبارتر بوت. کارەساتەکان سەر خەڵک ئیزدی شنگال وە کۆمەڵکوشی داعش لە ڕوژ ٣ ئاگوست نەوساوەو و لە مانگ ئوکتوبر ساڵ ٢٠٢٠ هێزەیل دەسڵات و قازانج خواز پارت دموکرات کوردستان عەراق، دەوڵەت عەراق، چەکدارەیل حەشد شەعبی و تورکیە لە پلانێک هاوبەش هێرشەیل ترەک ئەڕا سەر شنگال ئنجام دان کە لە ئنجاما چەندین کەس ترەک ئیزدی گیانیان لە دەس دان و زامار بین، بەڵام مەردم ئیزدی ئرادەی خوەیان تەسلیم نەکردن و له وەرانوەر ئەو پلانە پاوەگەزدان کردن.
بێ گومان سەرەکیتەرین دەلیل هێرش و کۆمەڵکوشیەکان سەر مەردم شنگال، ئایین و فکر و باوەڕیانە کە وە درێژای تاریخ ٧٤ جار کریانەسە ئامانج هێرش و کومەڵکوشی لە لایەن فکر و باوەڕەیل زوردار ناوچەکە.
هێرشەیل یەک لە شوون یەک سەر ئیزدیەکان ئەوە نیشان دەی کە گشت کەمینەکان ترەک ئایینی ڕوژهەڵات ناوەڕاس لە ئەمان نیەن، کە نمونەی ئەوە هێرشەکەی ڕوژ ٢٣ جولای ٢٠٢٢ ئەڕا سەر کاکەیەکان باشوور کوردستان بی، کە لایەن چەکدارەیل حەشد شەعبی بێحورمەتی وە کەسایەتی و مقدساتێان کریا و سێوڵ یەکیکێان وە زور تاشین. نمونەیل ترەک لە هێرشەکان باوەڕەیل زوردار ناوچەکە هێرش سەر مەردم یارسان لە ڕوژهەڵات کوردستانە کە تا ئیسە چەندین جار لە لایەن دار و دەسەیل جمهوری ئسلامی-شیعە و لایەنگرەیل ئسلام توندڕەو سەلەفی-سونی هێرش کریاسە سەریان.
بێ گومان تەنیا ڕێ چارەسەری و نجاتێک کە ئەڕا مەردم ئیزدی، یارسان، کاکەیی و کەمینەیل ترەک ئایینی ئەڕا قوتار لە دەس زوڵم زاڵمەیل ڕوژهەڵات ناوەڕاس، یەکیەتی و خوەێڕێکخستن و بتەو کردن هێز پارێزین جەوهەریە. ئەگەر یەکیەتی و هێز پارێزین جەوهەری خوەمان ڕێک نەخەیم، لە دەس هێرش و کومەڵکوشیەکان ئسلام سیاسی و توندڕەوەیل ڕوژهەڵات ناوەڕاس قوتارمان ناوت.
دڵشاد قوبادی
٣ ئوت ٢٠٢٢ز