پیام اسماعیل نور‌علا بە ششمین کنگره سازمان دموکراتیک یارسان

یارسانمدیا
‏04‏ آوريل‏ 2024

اسماعیل نوری‌علا

دوستان ارجمند در ششمین کنگره سازمان دموکراتیک یارسان!

از اینکه مرا نیز به شراکت در کنگرهء خود دعوت نموده و، چون راهم دور و آمدنم سخت است، سهمم را به ارسال پیامی بسنده کرده اید، بسیار متشکرم و برای کنگرهء شما آرزوی بهترین موفقیت ها را دارم.

در واقع دعوت شما فرصتی را به من می دهد تا مطالب مختصری را در مورد نگاه خودم و سازمان هائی که به آنها وابسته ام بیان کرده و، در جوف آن، به آنچه ما «سکولار دموکراسی» می نامیم و رابطهء آن با اندیشه های ماورائی و دینی اشاره کنم.

این امر بخصوص از آنجا لازم است که عده ای – در راستای حفظ حکومت اسلامی مسلط بر ایران – این ندا را در داده اند که چون اسلام، ار همان ابتدای کار پیامبرش در مدینه، دولت اسلامی تشکیل داده و از آن پس هم قرن ها حکومت کرده، می توان اسلام را «دینی سکولار» دانست که نیازی به سکولار شدن ندارد و دینکاران (یا روحانیت) اش در همین قامت که هستند می توانند به حکومت ادامه دهند.

حال اگر به معنای واژهء «سکولار» دقت کنیم و از آن برابر نهاده ای همچون «دنیوی، زمان مند و غیر دینی» را استخراج کنیم، در می یابیم که، بنا بر این برابر نهاده ها، اشخاصی که معتقدند اسلام هم پدیده ای سکولار است در آن صورت پدیده ای غیر دینی می شود و به تعبیری نمی توان آن را بعنوان یک دین پذیرفت. یعنی آنها نمی فهمند که اگر اسلام سکولار باشد پس دین نیست و صرفاً ستگاهی برای حکومت دنیوی است. و تازه، اگر چنین است، از آنجا که حکومت دنیوی موسوم به اسلامی در 45 سال اخیر امتحان خود را پس داده و نشان مان داده است که دستگاه حکومتی فلج و فلج کننده ای است، باید دین اسلامی را – که ریش خود را تراشیده و سکولار شده است – کلا کنار گذاشت. یعنی این نابخردان با این ادعا کل اسلام را در معرض انحلال قرار می دهند.

اما اگر بپذیریم که اسلام هم، مثل ادیان دیگر، پدیده ای است ناظر بر ماوراء طبیعت و آمده است تا آخرت انسان های باورمند بخود را تأمین کند، آنگاه نمی توان هم آن را امری سکولار (یا دنیوی) دانست و هم تجربه های سیاسی اتفاق افتاده در آن را اموری اخروی تلقی کرد.

براستی هم اگر به سخنان بنیان گزار حکومت اسلامی فعلی در کشورمان توجه کنیم ایشان می گوید: «ما آمده ایم که نه تنها آخرت شما را تأمین کنیم بلکه اتوبوس را مجانی می کنیم و برایتان خانه می سازیم» و جان کلام ایشان در همان «نه تنها» گفتن نهفته است. یعنی اسلامی که برای آخرت شما آمده بود، و ما روحانیون هم در همین راستا عمل می کردیم، حالا می خواهد برایتان خانه بسازد و اتوبوس را مجانی کند. یعنی اگرچه کار اصلی ما تأمین آخرت است اما حالا که قدرت به دست ما افتاده یک حکومت دنیوی با وعده های شیرین هم به شما تقدیم می کنیم. اما تحربهء 45 سال گذشته نشان ما ملت ایران داده است که «اسلام دنیوی شده» جز ایحاد فلک زدگی گسترده در جامعه ای ثروتمند نتوانسته کاری انجام دهد و پس بهتر است روحانیون (یا دینکاران) اش از حکومت خارج شوند و به همان وظیفهء تأمین آخرت باورمندان و مؤمنین شان بپردازند.

و این همان معنای سکولاریسمی است که ما می گوئیم: «آقایان روحانیون! توضیح المسائل خود را بردارید و از حکومت خارج شوید و به مدارس و مساجد خود برگردید». در این منظر تعریف سکولاریسم چیزی نیست جز «جدا کردن نهاد حکومت از نهاد دین». و، همان طور که می بینید، این تعریف ضد دین و مذهب کسی نیست بلکه می گوید مردم آزادند هر مذهبی را بخواهند بپذیرند و با راهنمائی روحانیون آن مذهب به کار تأمین آخرت خود مشغول شوند.

این تعریف بخصوص به کار جامعهء متکثری می خورد که در آن انواع مذاهب و باورها و دینداری و بی دینی وجود دارد و یکی از این نحله ها نمی تواند به تنهائی ادعای مالکیت انحصاری حقیقت را داشته باشد. ما حکومتی بی طرف می خواهیم که ایحاد کنندهء آزادی عقیده و بیان عقیده برای همهء شهروندان کشور باشد و این کار از روحانیون یک فرقهء معین دینی بر نمی آید چرا که موجب می شود تا جامعه به خودی و ناخودی تقسیم شده و آوار انواع تبعیض بر سرش بریزد. حال آنکه اگر حکومت ایران سکولار باشد و خادم همه شهروندان محسوب شود و همه آنها را صاحب مملکت بداند آنگاه می توان به استقرار  نهائی دموکراسی در کشورمان – که خواستهء شما هم هست – امیدوار بود.

پس برای شمائی که در این راه با ما همداستان هستید و از این بابت نماد دینداران معتقد به سکولار دموکراسی بشمار می رود آرزوی پیروزی و بهروزی دارم.

اسماعیل نوری‌علا

٢٨.مارس ٢٠٢٤

https://mab.to/t/G9JJ7j95VZy/us3