اول و آخر یار
وظیفه خلیفه و خادم در جم چیست؟
جم یارسان نماد یک اجتماع معنوی و فرهنگ اعتقادی و اجتماعی خاص یارسان است.
مردان سر سپرده یارسان، با شارب مهر و پاکی ظاهر و باطن و اخلاص و یکرنگی “به صورت دو زانو” در حلقه جم قرار می گیرند.
شکل حلقه جم بصورت دایره وار است و بالا و پایین معنی ندارد. در این مجلس معنوی افراد فقیر و ثروتمند یکسان هستند. در جم، خلیفه و خادم نماد “میزبان” و بقیه اعضای جم در حکم “مهمان”هستند.
خادم به نیابت از جمله ازلی وکیل حضرت داود است. و وظیفه ایشان: نظارت و راهنمایی جم نشین است.( بهتر است خادم از اولاد هفتادو دو پیر که جانشین حضرت داوود هستند، باشد.)
در جم خادم با گفتن ” اول و آخر یار” شروع جم را اعلام می کند و آستان جم و دست جم نشین را که به نوعی حکم مهمان جم را دارند می بوسد و با چهره ای متبسم و با محبت و شیرینی خاص معنوی در چشمان یاران می نگرد و به جم نشین خوش آمد می گوید.
بعد از آن خادم دوباره با ذکر” اول و آخر یار” با تواضع تمام دست تک تک جم نشین را می شوید و با این کار ارادت خود را به آستان جم و مهمانان اعلام می کند.
(حضرت مسیح که دون پیر بنیامین است برای یاد دادن صفا و صمیمیت، از بین بردن کبر و غرور، کینه و کدورت و ایجاد خلوص نیت بین پیروان پای مهمانان خود را می شوید.)
خادم برای پاکی ظاهر و با یادآوری “دست شستن” یاران از مادیات و تعلقات دنیوی، از یاران برای قرار گرفتن در جم، با تمام حواس و نیروهای معنوی و اخلاص کامل، در فضای معنوی جم، دعوت می کند.
خادم، سفره ،قربانی ها و نذورات را با ذکر اول و آخر یار با ظروف لازم برای تقسیم و پذیرایی به خدمت جم می آورد.
سید سر جم که در در ابتدای حلقه جم قرار می گیرد جانشین سلطان در جم و از اولاد هفتوانه است. و در تمام زمان جم علاوه بر کنترل و اداره ظاهری جم ، با خواندن دعاهایی خاص، سکان معنوی جم را در دست دارد. و وظیفه اتصال حلقه جم و گرفتن انرژی معنوی از کان کرم را برعهده دارد.
در سمت راست سید سرجم “خلیفه” قرار دارد. خلیفه ، به نیابت از جم ازلی، وکیل حضرت پیر بنیامین است.
وظیفه خلیفه تقسیم قربانی ها و نذورات به صورت کاملا مساوی و عادلانه است.
تا پایان جم ، خلیفه و خادم حق تناول کردن از قربانی و نذورات جم را ندارند.
بعد از پایان شب های برگزاری جم در زمان ایام خاوندکار یا ایام قولطاس، سید و خلیفه و خادم با تقدیم شکرانه ای به جم با حالت “پالاویژ” در جم قرار می گیرند و از درگاه حضرت سلطان و یاران حاضر در جم برای کوتاهی و قصوری که احیاناً در زمان برگزاری جم صورت گرفته عذر خواهی می کنند.
این است نماد خدمت کامل، با اخلاص و صفا ، با پاکی و راستی، با ادب و ارکان، بدون مزد و بدون چشم داشت در جامعه یارسان ؛که در پایان دوره خدمت عذر تقصیر به جای می آورند.
سلطان مرمو:
نیاز باوران
ایوت جادره یاران نیاز باوران
پي اي نذرانه وجم بنیران
رمز بارهر چي گردش هن بریان
بله باوروش پي جم یاران
شروت درست کردي و آو تشار
پي نازرواي زرده بام و روچیار
دوکاسه چاشروته باروي پي اقرار
بنیردي وجم تاجم بوطیار
داود یخنی باران بنیران و ناو
جم بسه کردي گشت بوسان چاو
تو و بنیامین آگوشتو زُخانه بکردي جیاو
کمکشان بکران خلیفه عزیز خلیفه شاشا
وخلیفه شهاب و باپیر و جبار
خلیفه محمد وامیر سردار
چه لاي یک به نیشدي نودي شکدار
ماباقي یاران بوان گردن لار
داود وقتي ناچشان آوردن وجم
خلیفه شاشا به پیچو وبي کسروکم
خلیفه محمد و خلیفه جبار
چه او بسانان بنیان و کنار
پیچیان ناچه وقتي بي تمام
بش بیران وجم خواجا و غلام
هرکه یه بشي بیان و پیشان
نویچه بیران و دس ویشان
چنش نوران بدیشان نیشان
ساکت به نیشان چه ماواو جیشان
صلاي جم دره داود و ارکان
هرکس بش ویش ناجا بوران
اي نویچو بشه بنیامین کرده
چه ژیر ساجنار آماو ویرده
هرکس که یاوا بش ویش برده
یار زایه بشش نزاو نه مرده
یاران چي جمه ویل نوان هرده
جم یاري الماسن دانه بي گرده
هیچکس ني جمه نوو دل سرده
شم اي جمه ها دانه زرده
در دین یارسان که تعالیم دینی اش تکامل یافته همه ادیان الهی است، برای رعایت آداب خدمت در جامعه انسانیت بهترین شیوه و روش ممکن فرهنگ سازی می شود.
به امید برقراری روابط زیبای انسانی فرهنگ یارسان در سراسر جهان.
در پناه حمایت حضرت سلطان حقیقت باشید.
با تشکر از آقای سید فرهاد صفی پور