آمریکا و کوردستان جنوبی

آمریکا بعنوان ابر قدرتی سیاسی، اقتصادی و نظامی در ترسیم و شکل گیری تحولات جهانی و یکی از سیاستگزاران بلامنازع (در زمینە خیلی از موراد سیاسی جهان) نقش تعیین کنندەای دارد. بدون رایزنی و همرایی سیاسی با آمریکا وارد شدن بە پروسەها و روندهای سیاسی کە میتواند شرایط ژئوپولیتیک و ژئواستراتژیک را در سطح جهان ، مخصوصا خاورمیانە، با تحولاتی عمیق روبرو سازد میتواند بە تضاد منافع آمریکا و طرف دخیل منجر شود و در نهایت پروسە سیاسی با کندی و بە موفقیت کمتری بیانجامد. کوردها از ١٩٩٠ و بعداز اشغال کویت از طرف عراق دارای موقعیتی حساس در استراتژی آمریکا هستند. زیر چتر حمایتی آمریکا ، از سال ١٩٩١ تا کنون اقلیم کوردستان جایگاە و نقش دوفاکتو در روابط بین الملل داشتە است. با وجود فساد مالی، اداری و سیاسی و رانت خواری و تبعیض، اقلیم کوردستان ( حکومت و جامعە کورستان بیشتر مذهبی است تا سکولار) از همسایەهای خود بیشتر تلاش برای ایجاد زمینە و بستر برای رشد جامعە مدنی، قانون مداری، آزادی عقیدە و بیان کردە است و در سیاست و روابط زارجی خود نیز نشان دادە است کە میتواند برای آمریکا و کشورهای غربی شریکی قابل اعتماد باشد.

آمریکا از دوران پدید آمدن داعش و با توجە بە نقش کوردها و كشورهای کە کورد در آنها وجود دارند برای تضعییف قدرتهای ایران، عراق شیعی، سوریە اسد و ترکیە اردوغان، کورد و مسئلە سیاسی آنها را در اولویتهای دیپلماتیک ، سیاسی و نظامی خود قرار دادە است. آمریکاییها نقش کوردها را در جنگ علیە داعش و شکستن اسطورەی داعش ستودەاند و این اعتراف از طرف آمریکاییها اعتبار و موقعیت خاصی را برای کوردها بدنبال داشتە است. اکنون در خاورمیانە کوردها و اسرائیل در مورد و در مقابل اسلام سیاسی و نیروهای آن سیاستی روشن و مواضع قاطع دارند، موردی کە متحدین سنتی آمریکا چون عربستان سعودی و ترکیە عملا بە آن کم توجە یا بی توجە بودەاند.

نقش مداخلەگرایانەی ایران در کشورهای لبنان، فلسطین،یمن، سوریە، افغانستان، بحرین، شرق عربستان و عراق فقط با توسل بە برجستە کردن تبعیض نەتەوی، دینی و مذهبی و با استناد بە جایتهای رژیم علیە این گروهای اتنیکی و دینی و مذهبی قابل مهار است. ایران نشان دادە است کە در شکل گیری سیاتگزاریهای کلان داخلی و خارجی این کشورها نقش مهمی دارد و میتوان ادعا کرد کە این سیاست ها در شورای امنیت ملی ایران آمادە وتهیە شود و و بوسیلەی سپاە قدس در خارج از مرزهای ایران بە اجراء گذاستە می شود.
سیاستهای حکومت ترکیە در دوران ریاست جمهوری اردوغان سمت و سوی دیگری بخود گرفتە است. اردوغان با تثبیت قدرت خود بعنوان رئیس جمهور همزمان بە تقویت و استحکام موقعیت و قدرت اسلام سیاسی و خیز و نضج نیروهای اسلامگرا و افراطی، مخصوصا داعش نقش اصلی و سهمی بزرگ داشتە است. ترکیە تا آنجا پیش رفت کە اجازە استفادە از پایگاە هوایی اینجرلیک را بە آمریکا در جنگ علیە داعش نداد و مستقیم و غیر مستقیم با پشتیبانی امنیتی، تدارکاتی، اطلاعاتی و نظامی زمینە سقوط شهرهای غرب کوردستان، مخصوصا کوبانی، را نزدیک میکرد.

آمریکابا دخالت نظامی خود اربیل و کوبانی را از سقوط نجات داد و ترکیە و مالکی و همفکرانش را مجبور بە تقبل شکستی استراتژیک در غرب و جنوب کوردستان کرد. اما آمریکاییها تا کنون نسبت بە دسترسی کوردها بە آبهای گرم مدیترانە موضعی محتاط و ملاحظە کارانەای داشتەاند. آمریکاییها و متحدین غربی آن کوردها را شریکی وفادار و قابل اعتماد می دانند و بدون توجە بە بغداد و آنکارا پیشمرگەها و شەرەڤان را در زمینە امور نظامی و اطلاعاتی آموزش میدهند و با آنها در زمینەهای امنیتی و اطلاعاتی همکاری نزدیک می کنند.

نیروهای محرک و احزاب سیاسی برهبری مسعود بارزانی تا این لحظات بر پافشاری خود برای انجام همە پرسی برای استقلال اصرار نمودەاند و شواهدی وجود ندارد کە آنها از این تصمیم عقب نشینی یا دست بە تجدید نظر بزنند. آنها پیشنهادات و راە حلهای ارائە شدە از طرف آمریکا، اتحادیە اروپا و دیگر کشورها را دارای مضمون و محتوی روشن و چشم اندازی واقعی نمی دانند و با استدلال بە عدم موفقیت شراکت سیاسی تقریبا ١٠٠ سالە با بقیەی عراق، استقلال را تنها راە حل منطقی و درست برای خود و آنها می دانند.
با نزدیک شدن همە پرسی در جنوب کوردستان، ترکیە و ایران تحت عناوین واهی دست بە بمباران مناطق مرزی زدەاند و در نتیجە مردم بی گناە و غیر نظامی کورد در روستاهای مرزی کشتە شدەاند. هر دو کشور همە پرسی را حرکتی در جهت بی ثبات کردن منطقە و درون کشور خود می دانند کە جمعیتهای قابل ملاحظەی کورد دارد. ترکیە ، عراق و ایران موضوع تنوع و تکثر کرکوک را دستاویزی را برای دخالت احتمالی خود قرار دادەاند کە مشروعیت این دخالت را “از جلوگیری قتل و سرکوب دیگران” از طرف کوردها می گیرند. آنچە در ذهنیت تاریخی سیاسی قدرتهای منطقە وجود دارد و آنها را از هر گونە دخالت مستقیم بر حذر می دارد تکرار “وارد عمل شدن” آمریکاییها مثل دوران صدام برای حفاظت از کوردها و حضور بیشتر آنها در منطقە است. با وجود آنکە آمریکاییها و سازمان ملل متحد همە پرسی را در این مقطع زمانی بخاطر شرایط ملتهب سیاسی خاوریانە و حضور کماکان داعش در میدان سیاسی و نظامی امری نادرست میدانند و راە حلهای دیگری را در همان حول و حوش ارائە دادەاند، اما ‌هیچوقت در برابر دخالت نظامی این کشورها کە موجودیت سیاسی و اجتماعی کوردها را تهدید کند بی تفاوت نخواهند ایستاد. ترکیە و ایران حتی نمی توانند در درازمدت روابط تجاری و اقتصادی خود را با کوردستان جنوبی قطع کنند. چونکە با داشتن این روابط می توانند بر پروسەهای سیاسی کوردستان تأثیرات خود را حفظ کنند. کوردها خود نیز بارها گفتەاند کە پروسەی استقلال و مذاکرات در مورد آن سالها طول خواهد کشید، کوردها بر این امر واقف هستند کە ممکن است اعلام استقلال امکان پذیر باشد اما در کوتاە مدت نتوانند بە عضویت سازمان ملل متحد و بانک جهانی پول در آیند کە میتوانند بنوبەی خود عواملی بازدارندە برای رشد و توسعە اقتصادی و سیاسی و ایجاد جامعە مدنی باشند و بدلایل مذکور موقعیت آنها در معادلات سیاسی ضعیفت تر از طرفهای معاملە در سطح بین المللی با آنها باشد. آمریکا روابط خود را با کورستان حفظ و حتی مستحکم خواهد کرد، اما بر اساس ملاکهای سیاسی و رفتار پراگماتیستی خود.

امیر سلیمی
اسلو، ٢٤ سپتامبر ٢٠١٧