فرصت از دست رفتە و گزینە های پیش رو !

پیشگفتار!
خواست و توان مردم یارسان برای همزیستی مسالمت آمیز، بی گمان نشاط گرفتە از دینشان “یاری” است. مردم کورد یارسان توانستە است قرنها با بکارگیری عقل و تدبیر موجودیت خود را در کنار همسایگان اکثرا مسلمان خود حفظ کند. وزیدن طوفانهای اسلام کە هر گاهی از طرفی می وزد و نکبت، بدبختی و اختلاف را برای ملتهای ایران زمین بە بار می آورد نتوانستە است پیوندهای اجتماعی و وابسطە گی های تاریخی مردم یارسان با سایر هموطنان بە هم بزند. حتی ناملایمتی اقشار مذهبی جامعه هم خللی در ارادە قوی مردم یارسان برای همزیستی مسالمت آمیز وارد نکردە است. جواب بە زورگویی ها و تهدیدهای کە گهگاه متوجە آنان شدە است، در سطح دفاع از خویش بودە است. اما جنگ و قدرت نظامی در حفظ موجودیت مردم یارسان نقش سرنوشت سازی بازی نکردە است. من زیاد وارد حوزە تاریخی زندگی مردم یارسان نمی شوم و آن را بە کسانی دیگر کە در این زمینە تحقیق کرده اند واگذار میکنم. البتە، این را هم اضافە میکنم کە دلاوریهای مردم یارسان در دفاع از سرزمین ایران در طول جنگهای مختلف، کە نمونە انها ایستادگی در برابر ترکان عثمان، روسها و جنگ ایران و عراق از خود نشان دادەاند جای خود دارد و در صورت لزوم تجربە و توان خارق العاده این مردم از دفاع از خویش نمیتوان نادیدە گرفت.

تاثیر انقلاب اسلامی
انقلاب اسلامی ایران و برپای جمهوری اسلامی بر اساس شرع اسلامی و به دنبال آن افزایش امکانات روحانیون شیعە برای تبلیغات دینی بر علیە مردم یارسان، شاید بزرگترین تحدیدی باشد کە تا حالا توانستە است متوجە هژمونی همزیستی مسالمت‌آمیز و ترتیبات اجتماعی شود کە مردم یارسان را با سایر همسایگان غیر یارسانی به هم پیوند دادە است. اعتراف نکردن قانون اساسی بە وجود مردم یارسان با ویژگی های مذهبی، سر آغاز سیاستی بود کە رژیم اسلامی ایران برای ذوب (اوسیلاسیون) کردن مردم یارسان از پیش گرفت. در زمان انقلاب و زمانی کە رژیم در حال شکل گرفتن بود، بسیاری از یارسانیها خطر روی کار آمدن یک حکومت اسلامی را حس کرده بودند و زیاد هم قافل گیر کنندە نبود. نارضایتی های پراکندە ای بود بعضی مناطق یارسان نشین بە این اسانی هم تسلیم رژیم تازە بر پا شدە نشده بودند، اما بە همان اندازە کە نارضایتی وجود داشت، بودند کسانی کە با دادن چراغ سبز بە رژیم و بوسیدن بدون شرط پای آیت اللە خمینی، آن نارضایتی را خنثی کردند و خیال رهبران انقلاب را از طرف مردم یارسان راحت کردند. بنا بر این مردم یارسان در حالت آشفتگی و فاقد یک سازمان منسجم سیاسی نتوانستند در برابر این ناعدالتی مقاومتی از خود نشان دهد.
این اشفتگی مردم یارسان در زمان وقوع انقلاب و نداشتن سازمانی سیاسی کە بتواند انها را پشت خواستە های اجتماعی و سیاسی بسیچ کند، از طرفی بە دلیل نبودن آگاهی و آزادی برای تشکیل سازمانهای سیاسی در دوران قبل از انقلاب، و از طرفی دیگر، مذهب و دین علت برتری یا تنزل شهروندان در برابر هم بە این صورتی کە حالا هست در دوران رژیم گذشتە نبود. این سبب شد کە مردم یارسان تجربە خود سازماندهی و مطرح کردن خواستە های سیاسی را تجربە نکردە بوده باشند. این مردم برای اتفاقی همچون وقوع انقلاب آمادگی نداشتند تا بتوانند در آن شرایط کە می شد امتیازاتی کسب کرد، یک صدا باشند. اتحاد و همصدای میتوانست با توجە حاکمیت فضای انقلابی آن زمان، مردم یارسان را قادر کند با یک طرف وارد گفتگو شود. اما هیچ کارت برندە ای نداشتند کە بە وسیلە آن یک امتیاز سیاسی بگیرند. در نتیجە بزرگترین اقلیت دینی در ایران در قانون اساسی جای نگرفت. و یک فرصت بزرگ تاریخی از دست این جامعە رفت.
هر چند کە بە رسمیت شناختە شدن یک دین در قانون اساسی جمهوری اسلامی, ضمانت برخورداری پیروان آن دین ازحقوق سیاسی برابر یک مسلمان شیعە نمیدهد، ولی حدقل از یک سری آزادیهای اجتماعی و فرهنگی برخوردار هستند. در اجرای مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی آیین خود اجرا می‌کنند. اما، بی توجه ای قانون اساسی بە مردم یارسان، این مردم را بە یکی از بی نصیب ترین قشر جامعە ایران تبدیل کردە است. فقط اقلیت دینی بهائی هستند کە بە اندازە مردم یارسان از حقوق خود در ایران تحت حاکمیت نظام اسلامی محروم هستند. نداشتن حقوق سیاسی و اجتماعی سبب شدە است کە دیوار این مردم انقدر کوتا باشد کە هر کس بتواند از آن بالا رود. در کنار تمام محرومیتها، بعضی وقتها جناح های رقیب در درون حاکمیت در برخوردهای انتخاباتی از رای آنها بدون دادن هیچ امتیازی استفادە میکنند. یا از همە بدتر، بە خاطر تسویە حساب های درون جناحی بە آنها حملە می کنند و عقدەهای خود را بر سر آنها خالی میکنند. یک از نمونه آن بی حرمتی کردن هواداران یک کاندیدای شکست خوردە در انتخابات مجلس شورای اسلامی علیە مکان مقدس مردم یارسان در شهر اسلام آباد بود.
اما خطر جدی تر
همانطوری کە ما شاهد هستیم، وضعیت منطقە در حال دگرگونی است، اتفاقی کە بتواند تمام معادلات منطقە را بە هم بزند، ممکن است مردم منطقە را غافلگیر کند. پخش ویدیویی تهدیدآمیز اخیر داعش برعلیە جمهوری اسلامی ایران، اظهارات همزمان سران عرب علیە این نظام و سیاست دولت جدید ایالات متحدە امریکا بر ضد حاکمان ایران بعد از روی کار آمدن دونالد ترامپ, میتواند همە نشانگر یک بحران قریب الوقوع باشد. با توجه بە وضعیت جغرافیای مناطق یارسان نشین، خطرات ناشی از این بحران احتمالی متوجە مردم یارسان خواهد شد. در صورت وقوع درگیری میان داعش وهابی کە سودای فتح جهان اسلام را در سر می پروراند، یا دقیقتر بگوییم جهان سنی بە رهبری عربستان سعودی و رژیم اسلامی ایران، توازن قدرت در منطقە بە هم خواهد خورد ، اما گزینە های مردم یارسان برای دفاع از خود محدود میباشد.
احزاب سنتی کوردستان
در این بحران نقش احزاب سنتی کورد بستگی بە این دارد کە عربستان سعودی تا چە حدی از آنها پشتیبانی کند. از آینکە این احزاب وارد جبهە مقابل جمهوری اسلامی، کە عربستان سعودی آن را رهبری میکند بشوند نباید شک کرد، چونکە نشانە های وجود دارد کە سنگ بنای چنین ائتلافی نهادە شدە است. دعوت عربستان سعودی از نمایندە بعضی از احزاب کورد برای زیارت در مکە، دید و بازدیدها، شرکت بعضی از آنها در روز استقلال عربستان سعودی در شهر اربیل، پشتیبانی مالی و تسلتحاتی به آنها همگی نشانگر گرایشات احزاب کوردی بە سمت عربستان سعودی است.
احزاب کورد کە همزمان با گروهای وهابی از جانب عربستان سعودی تامین مالی میشود همگی در یک جبهە مشترک قرار میگیرند. آنوقت پرسشی کە برای مردم یارسان پیش میاید این است کە آیا در صورت وقوع جنگ در منطقە و آشفتە شدن اوضاع، میشود امیدی بە پشتیبانی این احزاب زیر سلطە عربستان داشت. برای پاسخ این سوال بهتر است کە مردم یارسان از تجربە شنگال و سرنوشتی کە مردم بی دفاع ایزدی دچار شدند درس بگیرند. البتە، به تاکید می توان گفت کە در کاروان سفر حج احزاب سنتی کورد، جای برای یک یارسانی وجود ندارد.
قرار گرفتن در یک جبهە مشترک همراە نیروهای هوادار جمهوری اسلامی
گزینە ناخوشایندی کە مردم یارسان ممکن است مجبور شوند به آن تن بدهند، قرارگرفتن در یک جبهە مشترک با نیروهای شوند کە همگام با جمهوری اسلامی، علیە وهابیان وارد جنگ میشوند و در مقابل این گروه بنیاد گرا باید ایستادگی کنند. در اینجاست کە مردم یارسان این همە ناملایمتی های کە در طول عمر رژیم اسلامی تحمل کرده اند باید نادیدە بگیرند و با این رژیم در یک جبهە مشترک قرار گیرند. در این حالت، مردم یارسان وارد جنگ “باخت-باخت” میشوند، چونکه در صورت پیروزی جمهوری اسلامی این اقلیت دینی هیچ امتیازی بدست نمی آورند و اگر هم این جبهە در برابر وهابیها شکست بخورد سرنوشت مردم یارسان بهتر از ایزدیهای شنگال نخواهد بود.
ائتلاف با نیروهای آزادیخواە
در صورت فراهم شدن شرایطی کە نیروهای آزادیخواه کورد با سایر هموطنان ائتلاف کردە و بر علیە اسلامگرای از هر نوعش وارد نبرد شوند، منافع مردم یارسان در این است کە از این ائتلاف پشتیبانی کند. چونکە در صورت پیروزی آنها بر نیروهای ارتجاعی در منطقە، احتمال بیشتری وجود دارد کە بعضی از خواستە های ملی و مذهبی مردم یارسان برآوردە شود. در صورت بحرانی شدن منطقە و به جود آمدن خلع قدرت، احتمال بوجود آمدن چنین ائتلافی زیاد است. نارضایتی از رژیم انقدر گستردە است کە مردم ایران حاضر نیستند بە آسانی از این رژیم پشتیبانی کنند، کافی است کە بوی سقوطش بە مشام مردم ایران برسد، آنوقت خواهیم دید کە چگونە مردم برای کسب آزادی بە پا خواهد خیزید. البتە چالشهای در سر را بوجود آمدن چنین ائتلافی وجود دارد. منجملە، احتمال تجزیە ایران در صورت سقوط رژیم، در این مقالە من زیاد وارد این موضوع نمیشوم. اما بە نظر من براندازی رژیم باید هدف نخست تمام سازمانهای آزادیخواە باشد.
سازماندهی
درهر شرایطی ، مردم یارسان احتیاج بە سازمان یا حزب سیاسی، دمکرات و مستقل با داشتن پایگاە مستحکم در میان این مردم دارد. تنها وجود چنین تشکّلی میتواند مردم یارسان را متعهد و منسجم کند. ما اگر بخواهیم تجربە تلخ انقلاب اسلامی تکرار نشود و نامنظمی و نداشتن سازمان سیاسی ما را بە وضعیتی نکشاند کە نتوانیم یک صدا خواهان حقوق انسانی خود شویم، بە وجود سازمانی یا حزبی احتیاج داریم کە خواستە های اجتماعی، سیاسی و فرهنگیمان را توسط آن بە صورت یکپارچه مطرح کنیم. خوشبختانە در نتیجە تلاش چند سالە فعالین یارسانی، سازمان دمکراتیک یارسان بوجود آمدە است و آن ضرفیت و تجربە کافی را کسب کردە است کە در هر شرایطی نمایندگی مردم یارسان را بر عهدە بگیرد و برای خواستە ها بر حق این مردم محروم مبارزە کند. البتە از آنجا کە این سازمان کاملا مستقل و توانایش کاملا وابستە بە کمک و حمایت مردم است، احتیاج بە پشتیبانی تمام مردم یارسان و دیگر آزادیخواهان دارد.
زندە باد آزادی
احمد مرادی
http://meradi-a.blogspot.no
hmeradi@hotmail.com
03.04.2017